Jos Baeten is econoom, socioloog en gepromoveerd bedrijfskundige, maar bovenal een nieuwdenker op het gebied van leren. Als oprichter van de Academie voor Werkplekleren integreert hij artificial intelligence (AI) in zijn innovatieve leerconcepten. De afgelopen 25 jaar werkte hij met honderden organisaties aan vernieuwende leertrajecten. Steeds weer komt hij tot dezelfde conclusie: leren op de werkvloer werkt alleen als het meer is dan het bijspijkeren van kennis of vaardigheden.
Het gaat volgens Jos om de manier waarop je mensen iets laat leren – dat moet aanspreken en motiveren.
En minstens zo belangrijk: medewerkers én leidinggevenden moeten zich er samen verantwoordelijk voor voelen. Wat er volgens Jos nodig is? We gaan met hem in gesprek
Hoe kan leren weer het kloppend hart van het werk worden?
“Leren moet meer zijn dan een cursus of een stapel diploma’s. Het gaat om een duurzame manier
van leren, waarbij professionals samen blijven ontwikkelen, kritisch nadenken en hun talenten inzetten voor sterkere organisaties én een betere samenleving. Stop met het optimaliseren van het oude systeem en begin met het verduurzamen van leren. Leren dat betekenisvol is, samenwerking versterkt en blijvend bijdraagt aan werkplezier, productiviteit en maatschappelijke waarde.”
“Regels zijn te leren, maar begrijpen wat zij betekenen in klantgesprekken, in morele dilemma’s of bij veranderende wetgeving — dat ontstaat alleen in de praktijk.”
Waarom werkt het opleidingsmodel niet meer?
“Opleiden draait nog te vaak om kennisoverdracht: eerst theorie, dan praktijk. Maar leren werkt anders. We geven pas betekenis aan kennis als we die toepassen — bij échte uitdagingen op de werkvloer. Juist in dienstverlenende beroepen als accountancy maakt werkplekleren het verschil. Regels kun je uit je hoofd leren, maar écht begrijpen wat ze betekenen leer je pas in de praktijk: in gesprekken met klanten, bij dilemma’s of veranderende wetgeving.”
Hoe ziet leren eruit als het onderdeel wordt van het werk?
“Werken en leren moeten gelijkwaardig zijn met de talentontwikkeling van de medewerker als vertrekpunt. Werken en leren zijn niet gescheiden, maar volledig met elkaar verweven, met gedeeld eigenaarschap over ontwikkeling tussen professional en leidinggevende. Een aansprekende leervorm is de 'Vitale Weekcyclus', waarbij professionals in kleine groepjes vier keer één uur per week in een inspirerende ruimte samen leren. Dat doen ze door praktijkvraagstukken op te lossen. Met behulp van AI formuleren ze oplossingsvoorstellen, die ze aan het einde van de cyclus toetsen en waarop ze vervolgens persoonlijk reflecteren. ”
Wat levert dit op voor de professional en de organisatie?
“Het gaat om het verbeteren en innoveren van eigen werksituaties, minder werkdruk, een beter werkklimaat, betere samenwerking en inclusiviteit. Maar ook om minder regeldruk, integratie van AI en een hogere arbeidsproductiviteit. Tegelijkertijd ontwikkelen zij impliciet hun persoonlijke kwalificaties. Het management biedt het didactisch kader waarbinnen zij zich kunnen ontwikkelen. Elke zes maanden vindt een talentontwikkelgesprek plaats, waarin professionals verantwoording afleggen over hun ontwikkelproces. Dit leidt tot een
win-winsituatie voor zowel de professional als de organisatie.”
“Leren is geen randverschijnsel. Leren is werken en werken is leren.”
Verandert dit ook de rol van een trainer?
In dit leerconcept krijgt de rol van de trainer een nieuw gezicht. Niet langer iemand die vooral kennis en vaardigheden overdraagt, maar een begeleider, validerende expert en leercoach. Iemand die vragen stelt, feedback geeft en helpt bij het structureren van het leerproces. Het vraagt om een andere houding. Het is niet nodig om altijd de antwoorden te hebben. Sterker nog: soms is het juist goed als iemand het eerst niét weet. Dat is het moment waarop de leergierigheid wordt geprikkeld."
Hoe worden voortgang en kwaliteit beoordeeld als traditionele toetsen wegvallen?
“Een toets is geen objectieve maat voor bekwaamheid. Zeker niet in de praktijk. We moeten in plaats daarvan kijken naar hoe iemand zijn talenten ontwikkelt en hoe het leerproces verloopt: wat heeft iemand gedaan, waarom deed hij het op die manier, wat zou hij volgende keer anders doen? En hoe groeit iemand binnen de leerkaders die de organisatie heeft vastgesteld? Bij werkplekleren toetst de leidinggevende de voortgang tijdens een gesprek. Hierin geeft de professional aan in hoeverre hij zich heeft ontwikkeld op de vragen uit het didactisch kader.”
Past werkplekken wel bij de accountancysector?
“Juist bij de accountancysector! Omdat vaak sprake is van duidelijke kaders en regelgeving biedt werkplekleren ruimte voor innovatie en verdieping. Laat jonge collega’s samenwerken met ervaren mensen, aan echte dossiers. Laat ze reflecteren op hun rol, hun keuzes, hun fouten. Laat ze met verbeter- en innovatievoorstellen komen. Leren wordt zo een manier om professionals te boeien én te behouden voor de organisatie. Werkplekleren is óók geschikt voor kleinere organisaties. Je hebt geen afdelingen of ingewikkelde systemen nodig. Wat nodig is: aandacht, tijd en het lef om leren centraal te stellen.”
Kan een leercultuur de sleutel zijn tot duurzame groei?
“Zo ontstaat een prestatiegerichte leercultuur. Niet als bijkomstigheid, maar als kernproces binnen elke organisatie — hoe klein of groot ook. Als leren geen sluitpost meer is, maar verweven raakt met het dagelijkse werk, ontstaat ruimte voor eigenaarschap, innovatie en professionele verdieping. Werkplekleren+ met AI is geen bijscholing 2.0, maar een cultuurverandering. Dat vraagt tijd en moed, maar levert ook veel op: gemotiveerde medewerkers, meer werkgeluk, hogere arbeidsproductiviteit én organisaties die zich duurzaam blijven ontwikkelen. Leren is geen randverschijnsel. Leren is werken en werken is leren.”
Dit artikel is geschreven door Marjolein van der Ven voor SnelStart magazine: https://magazine.snelstart.nl/aangenaam-magazine-2025-editie-9/cover